Οι σύγχρονες κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές κρίσεις έχουν αναδείξει την ανάγκη για μετασχηματισμό της επαγγελματικής εκπαίδευσης. Οι προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής, της ψηφιακής μετάβασης και της υγειονομικής κρίσης, έχουν επηρεάσει όχι μόνο την αγορά εργασίας, αλλά και τις δεξιότητες που απαιτούνται από τους επαγγελματίες του αύριο. Η νέα εποχή στην επαγγελματική εκπαίδευση, χαρακτηρίζεται από τη συστηματική προσαρμογή της στις νέες πραγματικότητες, με επίκεντρο τη βιώσιμη ανάπτυξη, την καινοτομία και τη συνεχή μάθηση.
Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της νέας εποχής, είναι η έμφαση στη βιωσιμότητα. Οι αλλαγές στο περιβάλλον και οι κοινωνικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ωθούν τις εκπαιδευτικές δομές να ενσωματώσουν τη βιωσιμότητα στο επίκεντρο των προγραμμάτων σπουδών. Η πράσινη μετάβαση, δηλαδή η υιοθέτηση οικολογικά φιλικών πρακτικών, δεν αποτελεί απλώς μια νέα τάση, αλλά αναγκαία στρατηγική για να εξοπλιστούν οι μελλοντικοί επαγγελματίες με δεξιότητες που θα τους επιτρέψουν να ανταπεξέλθουν σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Προγράμματα που επικεντρώνονται στην πράσινη τεχνολογία, την ενεργειακή αποδοτικότητα και τη βιώσιμη παραγωγή, είναι πλέον θεμελιώδη για την επιβίωση και την ανάπτυξη των επαγγελματιών στον 21ο αιώνα.
Παράλληλα, η ψηφιακή μετάβαση είναι εξίσου σημαντική. Η ραγδαία ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών και η αυτοματοποίηση, έχουν αλλάξει τον τρόπο που εργαζόμαστε και ζούμε. Η επαγγελματική εκπαίδευση, οφείλει να προετοιμάζει τους μαθητές για την πραγματικότητα της ψηφιακής εποχής, ενσωματώνοντας εκπαιδευτικά εργαλεία που προάγουν τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, της ανάλυσης δεδομένων και των ψηφιακών δεξιοτήτων. Η εισαγωγή της τηλεκπαίδευσης και της υβριδικής μάθησης, κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 απέδειξε την ανάγκη για ευέλικτα εκπαιδευτικά μοντέλα που επιτρέπουν τη συνεχή μάθηση ανεξαρτήτως γεωγραφικών περιορισμών. Οι δεξιότητες που απαιτούνται στην αγορά εργασίας, δεν περιορίζονται πλέον μόνο σε τεχνικές γνώσεις. Η νέα εποχή της επαγγελματικής εκπαίδευσης, προάγει τη δια βίου μάθηση και την ανάπτυξη οριζόντιων δεξιοτήτων, όπως η επίλυση προβλημάτων, η διαχείριση κρίσεων και η προσαρμοστικότητα. Οι εργαζόμενοι πρέπει να μπορούν να αντιμετωπίζουν απρόβλεπτες καταστάσεις και να βρίσκουν δημιουργικές λύσεις σε προβλήματα που ανακύπτουν τόσο στον επαγγελματικό όσο και στον κοινωνικό τομέα. Εδώ, η ενδυνάμωση της συναισθηματικής νοημοσύνης, η ενίσχυση της ομαδικότητας και η επικοινωνία παίζουν καθοριστικό ρόλο.
Η συνεργασία μεταξύ των κέντρων επαγγελματικής εκπαίδευσης, των επιχειρήσεων και των κυβερνητικών φορέων αποτελεί επίσης μια σημαντική πτυχή της νέας αυτής εποχής. Η ευθυγράμμιση της εκπαίδευσης με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας είναι κρίσιμη, ενώ, η εμπλοκή των επιχειρήσεων στη διαμόρφωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων εξασφαλίζει ότι οι απόφοιτοι θα διαθέτουν τις δεξιότητες που απαιτούνται για να αντιμετωπίσουν τις κρίσεις που χαρακτηρίζουν την εποχή μας. Παράλληλα, η πολιτεία πρέπει να στηρίξει τις πρωτοβουλίες αυτές, επενδύοντας σε εκπαιδευτικά συστήματα που ενθαρρύνουν την καινοτομία και την εξειδίκευση στις νέες τεχνολογίες και τις βιώσιμες πρακτικές.
Τέλος, οι κοινωνικές ανισότητες που προκύπτουν από τις πολλαπλές κρίσεις αναδεικνύουν την ανάγκη για μια πιο δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς επαγγελματική εκπαίδευση. Οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, οι μακροχρόνια άνεργοι και οι νέοι, χρειάζονται ιδιαίτερη στήριξη για να ενταχθούν σε ένα μεταβαλλόμενο εργασιακό περιβάλλον. Η επαγγελματική εκπαίδευση πρέπει να παρέχει ίσες ευκαιρίες για όλους, προσφέροντας εξατομικευμένη καθοδήγηση και ευέλικτα προγράμματα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.
Ανακεφαλαιώνοντας, η νέα εποχή στην επαγγελματική εκπαίδευση διαμορφώνεται από την ανάγκη προσαρμογής στις προκλήσεις των καιρών. Η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, η ενίσχυση των οριζόντιων δεξιοτήτων, η συνεργασία μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων και η στήριξη των ευάλωτων ομάδων αποτελούν τα θεμέλια για την οικοδόμηση ενός εκπαιδευτικού συστήματος που θα μπορεί να αντιμετωπίσει τις κρίσεις του μέλλοντος και να προετοιμάσει επαγγελματίες που θα καινοτομούν και θα συμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός βιώσιμου και συμπεριληπτικού κόσμου.
Μαρία Γκόλιου – Υπεύθυνη Ohmres Δράμας
